Twee jaar geleden gestart in een Londense pub als een wild idee, vandaag gelanceerd door niemand minder dan Lord Norman Foster als de manier om veilige en conflictvrije fietspaden te creëren in een stad met weinig ruimte en een stijgend aantal fietsers die de capaciteit van het huidige – eerder beperkte – netwerk onder druk zetten. Dat is Skycycle, een door architecten bedacht plan om het centrum van Londen te verbinden met de rand door middel van tien fietsverbindingen die samen 220 km tellen en enkele meters boven de grond zweven.

De Londense architecten maken zich sterk dat elk van die tot 15 meter brede routes 12 000 fietsers per uur kunnen verwerken en pendelaars een half uur tijdwinst opleveren in hun dagelijkse woon-werkverplaatsingen. Ter vergelijking: in de Antwerpse Mercatorstraat tellen onze fietstelpalen vandaag bijna 5 000 fietsbewegingen op één dag en dat in beide richtingen van een maximaal 2,5 meter breed fietspad.

Te gek voor woorden? Luchtfietsen? In 1900 werd in Californië al een Cycleway aangelegd boven de grond die Pasadena met Los Angeles moest verbinden. Wie ervan gebruik wilde maakte, diende 10 dollarcent te betalen, heen en terug 15 cent. Ook in Londen spelen ze trouwens met het idee van rekeningrijden op deze bycicle highways.

Interessant aan het idee is dat het fietsnetwerk gebruik maakt van het historische netwerk van voorstedelijke spoorverbindingen waar de fietspaden aan vastgebouwd worden of zelfs bovenop gebouwd worden. Eén van de architecten noemt het zelfs met enige overdrijving “een geboorde fietstunnel in de lucht” die opgehangen wordt aan pylonen. Een Lange Wapper dus voor fietsers. Op die manier weet dit fietsnet zes miljoen Londenaars te bereiken waarvan de helft binnen een afstand van 10 minuten tot één van de 200 toegangen tot het systeem woont en werkt.

Net hier blijft het idee van Skycycle wat in de lucht hangen. De toegang tot deze fietspaden veronderstelt vrij lange hellingen. Zeker als we het Vlaams handboek voor fietsvoorzieningen hanteren waarbij 4% hellingsgraad als uiterste grens wordt vooropgesteld om niet totaal bezweet aan te komen op het werk. Wat voor nieuwe fietsbruggen over de Singel, de Antwerpse Ring of het Albertkanaal al een probleem is, moet het zeker zijn voor de Londense Skycycle.

De nuchterheid van de ingenieur in mij kijkt dan eerder naar Nijmegen waar de fietsbrug over de Waal, de 235 meter lange Snelbinder, zelfs met een roltrap werd uitgerust om het niveauverschil te overbruggen. Maar helaas, dit jaar nog besliste de stad Nijmegen om de vaak defecte roltrap na vele vergeefse euro’s weg te halen. Fietsers die de roltrap in de voetgangerstunnel onder de Schelde gebruiken weten dat fietsen en roltrappen een lastige combinatie zijn. En de fietstunnel onder de Schelde bewijst dan weer de kwetsbaarheid van fietsliften. Bovendien kunnen dergelijke toegangen slechts een beperkt aantal fietsers verwerken.

Wat ons terugvoert naar klassieke fietshellingen. Alleen staan die ruimteverslinders haaks op datgene wat Lord Norman Foster net voor ogen had : een oplossing vinden om conflictvrije fietspaden in te passen in de beperkte stedelijke ruimte. En dat doe je niet met luchtkastelen bouwen, maar met een fietsbeleid dat een aaneenschakeling is van praktische ideeën. Een werk dat nooit af is.

Wat van Skycycle nog geen Skyfall maakt want ik kan me wel vinden in het uitgangspunt van de bedenkers : een fietsroutenetwerk dat in grote mate los staat van het netwerk voor auto’s. Door gescheiden fietspaden en fiets-o-strades, door fietsstraten die inspelen op de meest natuurlijke route voor fietsers en op fietsbruggen. In Antwerpen werken we daar volop aan, stap voor stap in kleine  en haalbare projecten. Zo bijvoorbeeld aan de fietsbrug aan Berchem station langs de spoorweg. Voor de Skycycle zullen ingenieurs zich nog even moeten buigen over hoe de hoogteverschillen het best te overbruggen, iets waar we ook mee bezig zijn in de concrete projecten die voorliggen in Antwerpen. Tot dan blijft Skycycle wat mij betreft in de lucht hangen…

fietsbrug te Berchem Station