Met Kennis Van Zaken

Category: Financiën

  • Oneerlijke transfers? Antwerpen is Glabbeek niet.

    (deze tekst verscheen op dinsdag 16 januari als opiniestuk in De Tijd)

    (foto: Philip Verhoeven)

    Dat Antwerpen schuldenvrij is, ligt aan verantwoord beleid en niet aan onterechte transfers. Het komt bovendien heel Vlaanderen ten goede, schrijft de Antwerpse schepen Koen Kennis in een repliek op een opiniestuk van de Glabbeekse burgemeester Peter Reekmans.

    Antwerpen steelt zuurverdiende centjes van brave Vlamingen in plattelandsgemeenten. Dat is samengevat wat de Glabbeekse burgemeester Peter Reekmans onlangs in een opiniestuk in De Tijd schreef. Hoe hij daarbij op meer dan 2 miljard euro uitkomt, is mij een raadsel.

    Ik voelde me als Antwerpse schepen van Financiën enigszins gecharmeerd. Het beeld dat ik met een vingerknip uit het hele land geldzakken kan laten aanslepen, dicht mij een aanzienlijke invloed toe. Gelukkig leven we in een democratie waarin dat fantasie zal blijven. Graag leg ik de ware toedracht uit.

    • De auteur
      Koen Kennis is schepen van Financiën in Antwerpen.
    • De kwestie
      De Glabbeekse burgemeester Peter Reekmans ‘pikt het niet meer dat zoveel subsidies naar Antwerpen vloeien’. Dat gaat ten koste van andere Vlaamse gemeenten, stelt hij.
    • De conclusie
      Door zijn centrumfunctie kan Antwerpen niet vergeleken worden met gemeenten als Glabbeek. Dat de stad schuldenvrij is, ligt aan verantwoord beleid en komt heel Vlaanderen ten goede.

    Steden en kleinere gemeenten vergelijken zich zoals appelen met citroenen. Niet. In de eerste plaats omdat steden een centrumfunctie hebben, nota bene voor de inwoners van die kleinere gemeenten. Die inwoners ontvangen we in onze cultuurhuizen en op onze bruisende evenementen. We verzorgen hen in onze ziekenhuizen – liefst 47 procent van de patiënten van ZNA woont niet in Antwerpen zelf. We onderwijzen hun kinderen. En we zijn de logistieke draaischijf en de motor van de Vlaamse welvaart. Als gesproken wordt over het ‘Antwerpse mobiliteitsprobleem’ dat met de Oosterweelwerken moet verdwijnen, bedoelt men eigenlijk het ‘Vlaamse mobiliteitsprobleem’.

    Bovendien trekt een stad ook veel inwoners aan die het sociaal-economisch moeilijker hebben. Kleine gemeenten zijn vaak rijke gemeenten. De best betaalde havenmedewerkers wonen meestal niet in Antwerpen zelf. Maar in de Scheldestad wonen wel 22.000 asielzoekers en erkende vluchtelingen. Dat is vier keer meer dan er Glabbekenaren zijn. Het zijn er in verhouding ook dubbel zoveel als in Gent. Al die mensen moeten geïntegreerd geraken, naar werk geleid worden, een dak boven hun hoofd krijgen, school lopen en ga zo maar door.

    Antwerpen kun je dus niet vergelijken met Glabbeek. Dan rest de vraag: krijgt Antwerpen te veel geld, zoals Reekmans ten overvloede beweert? Het antwoord is duidelijk: nee.

    Schuldgraad

    De verdeelsleutel van het Gemeentefonds werd vastgelegd in 2002. Je kunt dus bezwaarlijk zeggen dat de Antwerpse burgemeester of ikzelf extra uit die pot hebben gegrabbeld om onze rekeningen te doen kloppen. De Antwerpse begroting is op orde dankzij volgehouden saneringsinspanningen over meerdere legislaturen heen. De laatste twee bestuursperiodes hebben we die inspanningen versneld. Onze historische schulden zijn nu afbetaald en de Vlaamse curatele die van in 1990 was opgelegd, werd enkele jaren geleden al opgeheven.

    Dat die schulden zijn afbetaald omdat Antwerpen te goed bedeeld is, is een absurde suggestie. Hoe verklaart je anders dat Gent, een stad die per inwoner zelfs iets meer uit dat Gemeentefonds krijgt  – 1.477  tegenover 1.472 euro voor een Antwerpenaar – een schuld heeft die vele malen hoger is? Nochtans is een gemiddelde Gentenaar zelfs rijker dan een doorsnee-Belg, terwijl de Antwerpse welvaartsindex ver onder het nationale gemiddelde zit.

    De Antwerpse schuldgraad bedraagt ondertussen 20 procent tegenover de inkomsten. In Gent is dat 82 procent. Een Gentenaar torst gemiddeld 3.577 euro schuld, voor een Antwerpenaar is dat gedaald tot 760 euro (eind 2022). Allemaal met dezelfde middelen uit het Gemeentefonds. Het moet zijn dat de Antwerpse boekhouding in een ketel met toverdrank is gevallen. Of het moet zijn dat Antwerpen gewoon goed en zuinig bestuurd wordt.

    Pensioenkosten

    Reekmans verwijst ook naar de responsabiliseringsbijdrage (een extra bijdrage voor het pensioen van een ambtenaar, red.) waarin Vlaanderen voor de helft tussenkomt. Antwerpen krijgt inderdaad een flink aandeel daarvan. Maar dat is geen wonderbonus: dat bedrag staat in verhouding tot werkelijke pensioenkosten. Bijvoorbeeld voor het personeel van de ziekenhuizen waar patiënten van ver buiten de stad verzorgd werden.

    Ook de Vlaamse tussenkomst voor de fusie met Borsbeek is geen jackpot. Pro rata krijgt Antwerpen met 92 euro per inwoner veel minder steun dan pakweg Beveren-Zwijndrecht-Kruibeke, dat 500 euro per inwoner krijgt. Antwerpen heeft bovendien, in tegenstelling tot alle andere Vlaamse gemeenten, nooit kunnen profiteren van de nationale schuldovername voor fusiegemeenten die in 1977 werd verleend. Toen Antwerpen in 1983 fuseerde met de huidige districten, was er door de oliecrisis geen geld meer voor zo’n schuldovername.

    Het is ietwat ironisch dat nu onze stad de rekeningen in de zwarte cijfers heeft geschreven, anderen daar verontwaardigd over zijn. Ik begrijp dat ons gezonde financieel beleid en ons verantwoordelijke beheer afgunst opwekken. Maar heel Vlaanderen heeft baat bij een sterk Antwerpen. Onze stad is de motor van de Vlaamse welvaart, de locomotief die onze economie in gang houdt. Daar wordt elke Vlaming beter van.

     

  • Stad Antwerpen betaalt laatste euro historische schulden af

    (toespraak bij afbetaling laatste euro historische schuld van de stad Antwerpen aan Belfius – persbericht zie onderaan)


    Dames en heren, beste medewerkers van de pers,

    Ook van mijn kant welkom hier op het Schoon Verdiep, een gepast decor voor wat we hier vandaag gaan doen.

    Noem dit gerust een historisch moment.  We betalen vandaag immers de laatste euro van de historische schulden van de stad Antwerpen af.

    Dit is een moment dat de burgemeester en ikzelf willen delen met alle Antwerpenaren, en om die reden hebben we u vandaag uitgenodigd.

    De historiek van de Antwerpse schuldenberg gaat enkele decennia terug.

    Vroeger was het de normaalste zaak van de wereld dat openbare besturen leningen aangingen, niet enkel om te investeren maar ook om lopende kosten te dekken.

    Als een gezin dat doet, komt het eerder vroeg dan laat in de problemen.

    De stadsfinanciën stonden er al niet goed voor toen het in 1983 fuseerde met wat nu de districten zijn. Anders dan andere steden kreeg Antwerpen geen schuldovername van de toenmalige overheid.

    De stad keek op 1 januari 1983 aan tegen een schuld van de openbare leningen van 42,3 miljard Belgische frank, ofwel 1,048 miljard euro.

    We waren virtueel failliet.

    Eind 1988 stonden we zelfs 1,678 miljard euro in het krijt.

    Ik moet er niet aan denken wat dat bedrag zou zijn als we dat vandaag zouden indexeren.
    U kent het vervolg.

    In 1990 werden we onder Vlaamse curatele geplaatst. De fiere stad Antwerpen kon haar eigen broek niet ophouden, meer zelfs: kon zelf niet langer bepalen hoe strak de broeksriem werd aangetrokken.

    Dat duurde tot 2018, toen de burgemeester en ik het einde van de curatele konden bekend maken. Dat deden we samen met toenmalig minister voor binnenlands bestuur Liesbeth Homans.

    Dames en heren,

    Dit is een inspanning van velen, en van vele jaren, van een intensief saneringstraject. Ik heb het over stadsbesturen die ons vooraf gingen.

    Ik zou namen kunnen noemen met het risico mensen te vergeten, dus dat doe ik liever niet. Sommige daarvan zijn hier aanwezig. Ook hen dank ik.

    De belastingcenten van de Antwerpenaar zijn iets waar we zorgvuldig mee moeten omspringen.
    ‘We zijn proper op ons eigen’ geweest. We hebben kritisch naar onszelf gekeken, naar onze eigen organisatie, om de Antwerpenaar zo goed en efficiënt mogelijk van dienst te kunnen zijn.

    De vrijgevige , spilzuchtige stad werd de investerende stad, de stad die zorg draagt voor de toekomstige generaties.

    Vandaag denk ik dat we mogen zeggen dat die operatie geslaagd is.
    Onze betrachting is:  een welvarend Antwerpen voor welvarende Antwerpenaren. Niemand hoeft daarbij achter te blijven.

    En dan denk ik dat het nu is om finaal die laatste euro schuld over te maken aan ‘onze’ relatiebeheerder bij Belfius, Philip Van Nieuwenhove.

    —

    PERSBERICHT

    Stad Antwerpen betaalde een laatste schijf aan Belfius en werkt daarmee de schuldenberg, die het decennialang meedroeg, volledig weg. Burgemeester Bart De Wever en schepen voor financiën Koen Kennis maakten vandaag op het stadhuis de symbolische laatste euro van de Antwerpse historische schuld over aan de heer Philip Van Nieuwenhove, relatiebeheerder bij Belfius.

    In het begin van de jaren ‘80 verkeerde stad Antwerpen in financiële moeilijkheden en stond haar kredietwaardigheid op een historisch laagtepunt.

    In 2014 bedroeg de uitstaande schuld op de stedelijke saneringsleningen nog 773,1 miljoen euro. Sindsdien werd er in de respectievelijke bestuursakkoorden telkens de nodige aandacht besteed aan de schuldafbouw. Dankzij het stelselmatig afbouwen van de schulden en een gezond financieel beleid betaalt stad Antwerpen nu de laatste schijf en lost daarmee alle historische schulden af.

    Schepen voor financiën Koen Kennis: “De spectaculaire schuldafbouw van de laatste decennia kon enkel dankzij volgehouden budgettaire inspanningen en een gewijzigd mantra. Leningen kunnen enkel aangegaan worden wanneer de financiële draagkracht dit toelaat en ter financiering van investeringen. Het is dan wel winter en we dromen misschien eens van een witte Kerst, een sneeuwbaleffect moeten we vermijden als we onze financiën gezond willen houden. We plukken nu de vruchten van goed bestuur. Sinds 2014 tot nu hebben we voor een bedrag van 2,5 miljard euro geïnvesteerd, we zijn bevrijd van historische schulden, en vanaf 2024 kunnen we de Antwerpenaar belonen met een belastingverlaging.”

    Burgemeester Bart De Wever: “Antwerpen heeft zijn rekeningen op orde. De tijd dat de Antwerpenaren in de woorden van de betreurde journalist Roger Van Houtte een “bedelend knechtjesvolk” waren, is voorbij. Na het goede rentmeesterschap van de afgelopen jaren wordt de Antwerpenaar nu ook beloond. De historische schulden zijn definitief verleden tijd. We zadelen onze kinderen niet meer op met schulden die onze lopende uitgaven moeten dekken. Dat geeft ruimte om te investeren in de toekomst, en om de Antwerpenaar mee te laten genieten van dat zorgvuldige beleid.”

    Historiek

    Het was in de moeilijke financiële context van de jaren ’80, toen de stad al in financiële moeilijkheden verkeerde, dat Antwerpen in 1983 fuseerde met wat nu de districten zijn. Dat deed ze zonder een schuldovername, wat bij andere fusies in die periode wel gebruikelijk was. De stad keek op 1 januari 1983 aan tegen een schuld van de openbare leningen van 42,3 miljard Belgische frank, ofwel 1,048 miljard euro. Antwerpen was de enige grote gemeente van de fusiegolf van 1977 – 1983 die geen schuldovername kreeg. Eind 1988 liepen de Antwerpse schulden op tot 1,678 miljard euro.

    In de jaren ‘80 werd zowel een Nationaal als een Vlaams Fonds opgericht ter herstel van de gemeentefinanciën. Lagere rentevoeten, gedeeltelijke kwijtscheldingen en gedeeltelijke vervroegde afbetalingen verbeterden de kredietwaardigheid van de stad. Hierdoor werd met een waarborg van het Vlaams Gewest een consolidatie van de leningen bij het toenmalige Gemeentekrediet van België mogelijk. Die waarborg hield een verlaging van de rentevoet in, maar impliceerde ook een bijzonder toezicht. De stad werd in oktober 1990 door toenmalig minister Luc Van den Bossche onder curatele geplaatst. Dat bijzonder toezicht werd in juli 2018 door minister Liesbeth Homans beëindigd, na een intensief saneringstraject.

    De historische schuld bestaat echter nog uit een tweede component. Om de oprichting van Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA) mogelijk te maken, moesten in 2003 de historisch opgebouwde thesaurietekorten van 300 miljoen euro van de voormalige OCMW-ziekenhuizen aangezuiverd worden. De stad heeft die tekorten overgenomen door een financiering van 300 miljoen euro bij de bank. De afbetaling hiervan kon pas starten in 2019, nadat het andere deel van de historische schulden was afgelost.

    Het waren burgemeester De Wever en schepen Kennis die de laatste euro van die afbetaling tijdens een persmoment overmaakten aan de vertegenwoordiger van Belfius.

  • Stad verlaagt drijfkrachtbelasting bij gebruik schone energiebronnen

    (persbericht)

    Vergroening lasten op drijfkracht om duurzaamheid te stimuleren

    Stad Antwerpen stelde eind oktober de jaarlijkse aanpassing aan haar meerjarenplan voor. Daarin was ruimte voor de verlaging en vergroening van belastingen voor burgers en bedrijven, in het kader van haar ambitieus klimaatplan. Dat doet de stad nu onder andere door de zogenaamde drijfkrachtbelasting te verlagen bij bedrijven die werktuigen elektrificeren en gebruik maken van hernieuwbare energie. Ook inwoners krijgen een belastingverlaging wanneer ze investeren in fossielvrije verwarming. Met deze inspanningen blijft stad Antwerpen inzetten op haar klimaatambities zoals opgenomen in het bestuursakkoord.

    Dankzij inkomsten uit belastingen kan stad Antwerpen de algemene uitgaven financieren én de doelstellingen uit het bestuursakkoord realiseren. Als Antwerpse bedrijven energiezuiniger en duurzamer te werk gaan, helpen ze om de klimaatgerichte doelstellingen uit dat akkoord te bereiken. Een fiscaal doordacht beleid, zoals het vergroenen van de lasten op drijfkracht, beloont de ondernemers voor hun inspanningen.

    Eind oktober stelde stad Antwerpen haar aangepaste meerjarenplanning voor, waarin er ruimte was voor de verlaging en vergroening van belastingen voor burgers en bedrijven. Zo wil de stad bedrijven en inwoners extra stimuleren om duurzame keuzes te maken.

    Schepen voor financiën Koen Kennis: “Antwerpen is een ondernemersvriendelijke stad, en we willen bedrijven helpen om de omslag te maken naar gebruik van meer duurzame energiebronnen. Ook onze burgers staan we daarin bij door een aantal gerichte maatregelen.”

    Vergroening drijfkrachtbelasting

    Een van de pijlers van de gemeentebelastingen is de drijfkrachtbelasting, een bestaande fiscale last op de drijfkracht, hefkracht en de motoren ongeacht de energiebron die deze in beweging brengt.

    Stad Antwerpen besloot om bedrijven vrij te stellen van drijfkrachtbelasting voor werktuigen op elektriciteit of groene waterstof. Zo vergroent de stad deze belasting en stimuleert ze bedrijven om te investeren of gebruik te maken van milieuvriendelijke energiebronnen.

    Schepen voor leefmilieu Tom Meeuws: “Deze maatregel is belangrijk voor de vergroening van de haven en de Antwerpse industrie. We motiveren ondernemingen om hun motoren fossielvrij te laten draaien. Dit draagt bij aan de leegloop van het stikstofbad.”

    Concreet voert de stad deze vermindering in door vrijstellingen voor rollend materieel in te werken in het belastingreglement op de drijfkracht, de hefkracht en de motoren, op voorwaarde dat ze worden aangedreven door elektriciteit (al dan niet via een batterij of brandstofcel).

    Ook motoren die technisch geschikt zijn om te draaien op hernieuwbare brandstoffen van niet-biologische oorsprong (zogenaamde “RFNBO’s” waaronder groene waterstof) en voldoen aan de strengste Fase V uitstootnormen* ​ worden van belasting vrijgesteld.

    *vastgelegd in Verordening (EU) 2016/1628 inzake voorschriften met betrekking tot emissiegrenswaarden voor niet voor de weg bestemde mobiele machines

    Vergroening voor burgers

    Ook voor inwoners is er een vergroening van belasting voorzien. Wie zijn woning of gebouw fossielvrij verwarmt met een warmtepomp of een aansluiting op het warmtenet, kan namelijk rekenen op een vrijstelling van de gemeentelijke opcentiemen op de onroerende voorheffing gedurende zes jaar.

    Schepen voor leefmilieu Tom Meeuws: “Energetisch renoveren kost veel geld. Wie zo’n renovatie aangaat, krijgt nu al hulp via onder meer een voordelige Mijn Verbouwlening. Toch willen we Antwerpenaren nog een extra financieel duwtje in de rug geven om hen aan te moedigen om duurzame keuzes in hun eigen woning te maken. Mensen die het milieu sparen, gaan wij sparen.”

    Daarmee wil de stad onder meer de (tijdelijke) meerkost van verwarmen met warmtepompen compenseren en zo ook verhuurders stimuleren om op warmtepompen over te stappen.

     

  • Lagere belastingen voor inwoners en bedrijven

    (persbericht)

    Stad verlaagt en verduurzaamt belastingen

    Het Antwerpse college keurde de aanpassing van de meerjarenplanning goed. Daarin is ruimte voor een aantal belastingverlagingen voor burgers en bedrijven. Tegelijk legt de stad uiteraard nog steeds een planning in evenwicht voor.

    Stad Antwerpen herziet, net als alle lokale besturen, jaarlijks haar meerjarenplan. De aanpassingen die nu werden goedgekeurd maken het mogelijk het investeringskarakter van deze legislatuur te vrijwaren, zoals uitgewerkt in het bestuursakkoord voor 2019-2024. In de periode van 2020 tot op heden werden er reeds voor 1,1 miljard investeringsuitgaven aangerekend. Daarnaast is er nog 1,3 miljard euro in de resterende periode 2023-2025. Samen goed voor 2,4 miljard euro aan investeringen.

    Voorzichtig budgettair beleid

    Het voorzichtige budgettaire beleid dat de stad de voorbije jaren kenmerkte, maakte het mogelijk de financiële gevolgen van een aantal onverwachte ontwikkelingen op te vangen en tegelijk de engagementen uit het bestuursakkoord uit te voeren. ​

    Burgemeester Bart De Wever: “Antwerpen is financieel gezond. Dat hebben we te danken aan goed en zorgvuldig bestuur. Antwerpenaren plukken daar nu de vruchten van. Zij worden verlost van het decennialange belastingsjuk dat op hun schouders lag. De aanvullende personenbelasting duikt nu onder het Vlaams gemiddelde. Dat verhoogt het netto-inkomen van de Antwerpenaar en maakt onze stad aantrekkelijker om te wonen voor de middenklasse.”

    Lastenverlaging én financieel evenwicht

    In de aanpassing van de meerjarenplanning is nu plaats om de lasten voor burgers en bedrijven te verlagen en tegelijk het structureel financiële evenwicht te bewaren. Dat laatste is een voorwaarde sinds de invoering van de Beleids- en Beheerscyclus. Het Antwerpse stadsbestuur koos er consequent voor de daarvoor vereiste budgettaire discipline van een positieve autofinancieringsmarge op jaarlijkse basis toe te passen en niet te wachten tot 2025, het laatste jaar van het meerjarenplan, om tot dat evenwicht te komen.

    Schepen voor financiën Koen Kennis: “We verlagen de aanvullende personenbelasting in 2024 van 8% naar 7%. Antwerpen plaatst zich daarmee in de buik van het Vlaamse peloton, de Borsbekenaar hoeft dus geen stijging te vrezen. Bovendien lost de stad dit jaar haar historische schulden volledig af, ook dat is iets om trots op te zijn.”

    Ook voor de bedrijven is er goed nieuws in de vorm van lastenverlagingen, gekoppeld aan verduurzaming.

    Vergroening

    De algemene lastenverlaging die stad Antwerpen invoert gaat gepaard met bijkomende lastenverlagingen door het vergroenen van sommige belastingen. De stad heeft een ambitieus klimaatplan en wil daarom zowel de bedrijven als de inwoners met deze vergroening van de belastingen extra stimuleren om duurzame keuzes te maken.

    Wie een woning of gebouw energetisch renoveert, kan rekenen op een tijdelijke vermindering van de gemeentelijke opcentiemen op de onroerende voorheffing.

    Schepen voor leefmilieu Tom Meeuws: “Energetisch renoveren kost veel geld. Wie zo’n renovatie aangaat, krijgt nu al hulp via onder meer een voordelige Mijn Verbouwlening. Toch willen we Antwerpenaren nog een extra financieel duwtje in de rug geven om hen aan te moedigen om duurzame keuzes in hun eigen woning te maken. Mensen die het milieu sparen, gaan wij sparen.”

    De stad onderzoekt of daarnaast een verlaging van de opcentiemen mogelijk is voor investeringen in fossielvrij verwarmen.

    Ook Antwerpse bedrijven kunnen rekenen op een vergroening van de belastingen. Ondernemingen die overstappen van fossiele brandstof op hernieuwbare energie of groene waterstof genieten een vermindering op de drijfkrachtbelasting.

    “Deze maatregel is belangrijk voor de vergroening van de haven en de Antwerpse industrie. We motiveren ondernemingen om hun motoren fossielvrij te laten draaien. Dit draagt bij aan de leegloop van het stikstofbad.”

    Toekomstbestendige cyberveiligheid

    Het meerjarenplan voorziet een financiële investering van 56,1 miljoen euro. Deze investering dient om belangrijke stappen te zetten om de cyberveiligheid van de stad te bewaken en te garanderen naar de toekomst toe. De aanleiding voor deze beslissing was de cyberaanval op 6 december. Zo werkt de stad toe naar de nieuwe Europese richtlijn NIS2 inzake cyberveiligheid.

    Hiermee wil de stad, op vlak van cyberveiligheid, een voortrekker zijn voor alle andere steden en gemeenten.

    Schepen voor economie en digitalisering Erica Caluwaerts: “Vorig jaar werd onze stad getroffen door een cyberaanval. We hebben niet alleen meteen geïnvesteerd in de herstelling van de cyberveiligheid van onze stadsdiensten, maar we besloten onze cyberveiligheid versneld te upscalen naar een toekomstbestendig niveau. Cyberveiligheid is een constante inspanning. Daarom investeren we vandaag 56,1 miljoen euro om een versnelde evolutie te bewerkstelligen naar een structurele cyberveilige stad. Door het gecreëerde bewustzijn dat de cyberaanval met zich meebracht, kunnen we als stad nu een voortrekker zijn voor andere steden en gemeenten op vlak van cyberveiligheid.”

  • Stad past regeling borgtochten bij overheidsopdrachten aan

    (persbericht)

    (foto: Philippe Verhoeven)

    De stad past de regeling wat betreft borgtochten bij overheidsopdrachten aan. Voortaan worden geen borgtochten meer gesteld voor overheidsopdrachten waarvan het bedrag kleiner is dan 200.000 euro of waarvan de uitvoeringstermijn de negentig dagen niet overschrijdt.

    In de coronaperiode nam de stad een aantal maatregelen om ondernemers te ondersteunen. Een van de maatregelen hield in dat er niet langer borgtochten werden gesteld voor overheidsopdrachten waarvan het bedrag kleiner is dan 50.000 euro of waarvan de uitvoeringstermijn de vijfenveertig dagen niet overschrijdt. Dit had een onmiddellijk effect op de cashflowpositie van contractanten en op de cashflow van ondernemingen die geïnteresseerd zijn in de overheidsopdrachten van stad Antwerpen. De drempel voor de toegang naar overheidsopdrachten werd zo ook verlaagd.

    Bevordering toegang overheidsopdrachten

    De stad breidt deze maatregel nu uit en heeft beslist om opdrachtnemers geen borg te laten stellen voor overheidsopdrachten waarvan het bedrag kleiner is dan 200.000 euro of waarvan de uitvoeringstermijn de negentig dagen niet overschrijdt. Hierdoor wordt de toegang tot overheidsopdrachten verder bevorderd voor ondernemers, en in het bijzonder de kleine, middelgrote en lokale ondernemingen voor wie dit een aanzienlijke financiële lastenverlaging en een eenvoudigere administratie betekent.

    Schepen voor financiën en middenstand Koen Kennis: “We willen dat kleine en middelgrote ondernemingen, die vaak lokaal verankerd zijn, vlot kunnen intekenen op opdrachten die de stad Antwerpen uitschrijft. Met de aanpassing van de borgtocht werken we alvast een mogelijke financiële drempel weg.”

    De stad geeft verder het saldo vrij van alle borgtochten waarvan het oorspronkelijke gestelde borgbedrag kleiner was dan 10.000 euro.

  • Antwerpen is ‘proper oep z’n eigen’

    (toespraak op het Ethias Event, donderdag 9 maart 2023 in het MAS, Antwerpen)

    Goeienavond iedereen,

    Welkom hier in het MAS.

    Dank en felicitaties aan Ethias om ons hier samen te brengen,
    dank aan u, aanwezigen, om tijd te maken om elkaar hier te zien.

    Ik hecht groot belang aan avonden als deze. Hier kunnen lokale beleidsmakers, parlementsleden, burgemeesters en schepenen, bestuurders van overheidsbedrijven,  CEO’s en CFO’s informeel van gedachten wisselen en netwerken.

    Dames en heren,

    Ik weet dat Antwerpenaren vaak verweten wordt chauvinist te zijn, en ik zal de laatste zijn om dat te ontkennen. Maar als grootste stad van Vlaanderen mogen we af en toe wel eens van ons laten horen, zeker als we iets te vertellen hebben.

    Als schepen voor financiën moet ik mijn handtekening zetten onder de meerjarenplannen van de grootste stad van Vlaanderen.

    Ik trap een open deur in als ik zeg dat die plannen deze legislatuur extra zorg nodig hadden, en dan zeker de herzieningen.

    Eerst was er de coronacrisis die de hele samenleving tot stilstand dwong.

    Daarna de start van de oorlog in Oekraïne, ‘met alle gevolgen vandien’ zoals dat heet.

    Stijgende energieprijzen, inflatie, loonkosten die de pan uitswingen, met aan de horizon een grote pensioenlast die opdoemt. En daar zit ook de link met Ethias uiteraard, als beheerder van onze 1ste pensioenpijler.

    Die coronacrisis zijn we in Antwerpen goed doorgekomen,
    dankzij de inzet van onze zorgsector en de solidariteit van onze bewoners,
    en door als stadsbestuur snel te schakelen.

    Twee dagen na de eerste lockdown reserveerde het college 50 miljoen euro voor maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus. Op dat ogenblik was uiteraard nog niet duidelijk hoe lang de maatregelen zouden moeten aangehouden worden.

    In totaal trok het stadsbestuur voor het coronafonds 65 miljoen euro uit.

    Dankzij dit fonds loodsten we het sociaal-economische weefsel in Antwerpen intact door de crisis.

    En toen kwam de volgende crisis.

    Ik denk dat ik mag spreken voor mijn collega-schepenen en de burgemeesters hier aanwezig.

    De gevolgen van de stijgende energieprijzen en de directe impact van de versnelde indexering van de lonen wegen op de budgetten van alle lokale overheden.

    Wie voorheen geen voorzichtig financieel beleid voerde, voelt de crisis des te harder.

    Onze laatste aanpassing van de meerjarenplanning was er 1 waarin Antwerpen de tering naar de nering zette.

    Er is een Antwerpse uitdrukking die zegt ‘hij is proper oep z’n eigen’.

    Dat betekent zoveel als dat iemand goed voor zichzelf kan zorgen.

    Dames en heren, verantwoord bestuur, of het nu gaat om een lokale overheid of over een openbaar bedrijf, begint met kritisch kijken naar de eigen organisatie.

    Antwerpen voert een voorzichtig financieel beleid.     Dat heeft ons verlost van de curatele van de Vlaamse regering waar we onder stonden, en dat heeft ons door de coronacrisis geloodst zonder putten te graven.

    Datzelfde kan van de federale overheid niet gezegd worden.

    De overheidsschuld van België is zo groot dat het zich geen crisis meer kan veroorloven – het gegoochel met cijfers en letters tussen premier De Croo en staatssecretaris voor begroting Eva De Bleeker enkele maanden geleden kan dat niet verbergen.

    Vlaanderen is de enige deelstaat die een begroting in evenwicht kan neerleggen, de andere overheden lijken zich bij de feiten neer te leggen.

    Dames en heren, de Vlaamse Regering noemt de lokale overheden investeringsorganen bij uitstek.

    In Antwerpen liggen ambitieuze plannen voor ongeveer 2 miljard investeringen klaar. Vlaanderen vertrouwt de lokale besturen, wel: Antwerpen zal dat vertrouwen niet beschamen.

    Ons recept is:
    de stad financieel gezond houden
    daar te investeren waar er nood aan is
    onze eerdere beloften nakomen
    onze burgers niet nog meer belasten
    geen schulden maken voor volgende generaties.

    Zo eenvoudig kan het inderdaad zijn.

    Daarmee wil het Antwerpse stadsbestuur de stad leefbaar, bereikbaar, veilig zal houden, klaar om de economische motor van Vlaanderen te blijven.

    Dames en heren, ik kijk samen met u uit naar het vervolg van deze avond.

     

  • De Antwerp Business Event-vibe

    Met Tom Hofman (organisator van ABE2023) en presentator Harry van Hest.

    (toespraak bij opening Antwerp Business Event, Kinepolis, 9 maart 2023)

    Goeiemorgen iedereen, dames en heren,
    Het is fijn om hier weer te gast te zijn. Het is een weerzien, want een bepaald virus stak stokken in de wielen. De avond van de vorige editie, in 2020, ging het land in lockdown.

    Dit is dus de uitgestelde 5de editie, en dat is op zich al een mooi getal. Een lustrum. Maar het is dus ook een terugkeer.

    Des te leuker is het om hier bekende gezichten te zien, en om de dynamiek te voelen die dit event altijd gekenmerkt heeft.De A

    De basis van de beurs is steeds dezelfde: in een ongedwongen sfeer komen kennis maken met andere Antwerpse ondernemers en bedrijven.

    De Antwerp Business Event-vibe, dames en heren!

    Dat is de verdienste van 1 jongeman in het bijzonder: Tom Hofman. Het eerste applaus van de dag is voor hem.

    Dames en heren,

    dat er meer nodig is dan een virus om het Antwerpse ondernemersweefsel onderuit te halen, is mij al langer duidelijk.

    Dat merkte ik met name in de manier waarop ik met de ondernemers, in alle sectoren, samengewerkt hebben om de crisis te bekampen.

    Dat het Antwerp Business Event nu kan uitpakken met zo’n mooi deelnemersveld, met meer dan 1000 inschrijvingen,  met meer dan 60 standhouders en een mooi aanbod gastsprekers, dat spreekt boekdelen.

    Proficiat ook aan de partners van het Antwerp Business Event voor hun steun: UNIZO, KBC, VDAB, Caluwaerts-Uytterhoeven en Acerta.

    Hier zien we het bewijs wat dit stadsbestuur zo vaak herhaalt, met succes: Antwerpen is open for business!

    Dank voor uw aandacht en tot volgend jaar.

     

  • Een beetje ernst, graag

    (opiniestuk in reactie op een op 25 februari 2023 verschenen bijdrage in Gazet van Antwerpen onder de titel ‘De échte subsidieslurper is opgestaan’)

    —–

    In de bijdrage van Jan Stassijns in Gazet van Antwerpen op zaterdag 25 februari 2023  ‘De echte subsidieslurper is opgestaan’ worden de Vlaamse middelen die de stad Antwerpen ontvangt op een karikaturale manier uit hun context gelicht.

    Stassijn zet dat bedrag – in totaal iets meer dan 1 miljard, o.a. uit het Gemeentefonds – af tegen de eerder door het stadsbestuur geschrapte projectsubsidies voor kunstenaars.

    Hij verwijst daarmee naar de laatste aanpassingen van het laatste meerjarenplan, waarbij culturele projectsubsidies geschrapt werden. Stassijns schrijft: ‘De stad stond voor een uitdagende besparingsoefening en kon zo jaarlijks 720.000 aan uitgaven elders aan besteden.’

    Ik moet hem al meteen op een essentieel punt corrigeren: die 720.000 euro aan uitgaven werden nergens anders aan besteed. Hetzelfde geldt voor de 70 miljoen andere euro’s die in die oefening opgenomen werden. Anders zou het geen besparing zijn.

    Een beetje ernst mag je toch wel verwachten van de krant als het over de verdeling van middelen gaat die alle inwoners van deze stad rechtstreeks ten goede komen. Want dat is finaal waar die Vlaamse middelen die Antwerpen ontvangt aan besteed worden.

    Het stuk van Stassijns sluit aan bij een aantal commentaren die deze week lieten uitschijnen alsof Antwerpen een hold up op Vlaamse middelen pleegt.

    De verdeling van die middelen – o.a. van het Gemeentefonds – gebeuren op basis van reële noden van lokale overheden, en worden verdeeld volgens objectieve parameters.

    Dat gaat uiteraard over aantallen inwoners, maar net zo goed over het profiel van die inwoners en de specifieke diensten die daarvoor nodig zijn. Wat is de werkloosheidsgraad, de scholingsgraad, de graad van kansarmoede in de stad, het aantal leefloners en de aanwezigheid van sociale huurappartementen? Wat is het gemiddelde belastbaar inkomen van de bewoners, het gemiddelde kadastraal inkomen?

    Al die zaken hebben een enorme invloed op de dienstverlening die een lokale overheid moet verstrekken, vraag maar aan onze loketmedewerkers, onderwijzers, ons verplegend personeel. In 2019 ontving Antwerpen 5 keer meer asielzoekers, erkende vluchtelingen en subsidiaire beschermden dan Gent, vorig jaar nog was er de toevloed van Oekraïense vluchtelingen. De grootste concentratie vind je in Vlaanderen bij ons. Goed dat Vlaanderen Antwerpen ook daarin ondersteunt.

    Er is zoiets als de notie ‘centrumstad’: de stad Antwerpen trekt de hele regio mee op het vlak van onderwijs, cultuur, sport, zorg en werk.  Het Gemeentefonds houdt ook daar rekening mee.

    Antwerpen krijgt van Vlaanderen, net als alle andere steden en gemeenten, wat het decretaal toekomt, niets meer, niets minder. Al die middelen worden generiek ingezet voor alle noden die leven in onze stad. Dat het stadsbestuur daarin prioriteiten legt, kan moeilijk als verwijt gebruikt worden.

    Dat de journalist daar een cultuurstrijd van maakt en meegaat in een discours dat kunstenaars een uitzonderingspositie toekent in verhouding tot andere burgers is voor zijn rekening. De gewone Antwerpenaar weet wel beter. 

    Op 1 punt geef ik Jan Stassijns gelijk: het bedrag dat aan Antwerpen overgemaakt wordt volstaat niet. De uitdagingen die we tegemoet gaan, worden immers alleen maar groter. Dit stadsbestuur zal dan ook in de toekomst blijven opkomen voor een welvarende en leefbare stad, voor àlle Antwerpenaren.

  • Toelichting bij de aanpassingen meerjarenplanning

    (inleiding bij de toelichting van de aanpassingen van de meerjarenplanning, budgetcommissie dd 21 november 2022)

    Dames en heren,

    Vandaag leg ik de 6de aanpassing van het meerjarenplan van deze legislatuur voor.

    Ik vertel u niets nieuws als ik u zeg dat dit een grote oefening was. Sta me toe iedereen te bedanken die eraan meewerkte. Ik onthoud ook de constructieve sfeer in het college.

    Zo meteen kan ik een presentatie wat meer gedetailleerd ingaan op mijn eigen beleidsdomeinen, later deze avond en de volgende dagen zullen ook mijn collega-schepenen dat doen.

    Het is belangrijk goed voor ogen te houden wat de context is waarbinnen we deze oefening maakten.

    Wie dacht dat we met de COVID-crisis, we hebben de problematiek van de vluchtelingen ook bij ons gevoeld,  het ergste achter de rug hebben, vergist zich.

    De uitdagingen waar we nu voor staan zijn groter: de directe impact van de versnelde indexering van de lonen en de spectaculair stijgende energieprijzen op de meerjarenplannen loopt op tot 0,5 miljard euro. Dat half miljard weegt natuurlijk op de begroting.
    We zetten de tering naar de nering, zoals elke goede huisvader en – moeder dat doet. Zo meteen zal u in mijn presentatie meer in detail zien waar we ingrijpen, waar niet, hoe en waarom.

    Ik wil graag vooruitlopen op de conclusies:
    – we zijn een financieel gezonde stad. Dat kunnen we omdat we sinds een aantal jaren strenger voor onszelf dan we wettelijk verplicht zijn. Dan kunnen we dat ook blijven.
    – vandaag plukken we de vruchten van eerder voorzichtig financieel beleid. Het college heeft ervoor gekozen om de komende 3 jaar – legislatuur – zonder ontsporingen door te komen.
    – we blijven een legislatuur van investeringen: voor de periode 2022-2025 ligt 1,6 miljard euro klaar. Dat is meer dan 400 miljoen euro per jaar. In 2013 zetten we 150 miljoen per jaar om, om dit even in perspectief te plaatsen.
    – de engagementen die we in het bestuursakkoord opgenomen hebben, komen we verder na
    – we verhogen tegelijkertijd geen belastingen
    – we maken de stad klaar voor de toekomst, we beloven het volgende stadsbestuur een doorstart. We laten geen schuldenberg achter, zoals dat in het verleden wel eens gebeurde.

  • Antwerpen is beste grote Europese stad voor investeerders volgens Financial Times

    (persbericht)

    Bij steden tot 2 miljoen inwoners heeft Antwerpen in de prestigieuze ‘European Cities and Regions of the Future 2022/23’-rankings van fDi Intelligence de eerste plaats gescoord voor zijn strategie om buitenlandse investeringen aan te trekken. De Scheldestad werd ook bekroond voor ondernemersvriendelijkheid, economisch potentieel en connectiviteit, en behaalde aldus voor het eerst een plaats in de algemene top 10 van grote steden.

    Als kenniscentrum van de Britse businesskrant Financial Times rond buitenlandse investeringen publiceert fDi Intelligence verschillende rankings van ondernemende steden en regio’s. Een team van experten vergelijkt steden en regio’s van over de hele wereld op basis van onder meer hun economisch potentieel en hun aantrekkelijkheid voor internationaal ondernemerschap en investeringen. Voor de ‘European Cities of the Future 2022/23’-rankings verzamelde fDi Intelligence data en cijfermateriaal van 367 steden, en dienden 161 steden een dossier in.

    Top-10-notering als grote Europese stad en beste Belgische stad

    Voor het eerst haalt Antwerpen 4 van de 6 rankings binnen de categorie ‘grote steden’: een eerste plaats voor de strategie om buitenlandse investeringen aan te trekken, een tweede plaats voor connectiviteit, een zesde plaats voor ondernemersvriendelijkheid en een achtste plaats voor economisch potentieel. In totaal levert dit de Scheldestad een negende plaats op bij de steden tot 2 miljoen inwoners. Los van stadsgrootte is Antwerpen daarmee de best scorende Belgische stad in de fDi-rankings.

    Als motivatie voor de rankings van Antwerpen verwijst fDi Intelligence naar de stedelijke inspanningen om dienstverlening en investeringspromotie verder te digitaliseren. De jury heeft ook lof voor de overkoepelende stadvisie om van traditionele groeimotoren platformen te maken die innovatie en duurzame ontwikkeling stimuleren. Het bloeiende ecosysteem van start-ups wordt een ideale voedingsbodem voor het toekomstig excelleren van de stad genoemd. Bij de wereldwijde fDi Strategy Awards kreeg Antwerpen ook al een ‘specialism award’ voor chemie (2020) en een bijzondere vermelding voor het stimuleren van innovatie (2018) toegekend.

    Erica Caluwaerts, schepen voor economie, werk, innovatie, openbaar domein, industrie en digitalisering: “Antwerpen gaat stevig vooruit in de rankings en weet zijn concurrentiepositie te versterken. We hebben fors geïnvesteerd in een ondernemingsvriendelijke overheid en dat is ook de fDi-jury niet ontgaan. We scoren met dank aan ons haven- en industrieel complex hoog op het vlak van economisch potentieel en verankeren daar heel wat buitenlandse investeringen. Onze strategie om nieuwe investeringen en bedrijven aan te trekken, werd met een eerste plaats beloond. Onze tweede plaats voor connectiviteit houdt ook verband met de versterking van onze positie in digitale connectiviteit en connectiviteit in business. Antwerpen is een uitgelezen stad om te innoveren en zaken te doen. Daar mogen we allemaal heel trots op zijn.”

    Innovatieve businessstad met internationale ambities

    Als innovatieve businessstad met internationale ambities zet Antwerpen met name in op innovatie in de digitale, circulaire en gezondheidseconomie. Voor elk van deze drie innovatieclusters heeft de stad een ecosysteem van hubs (waaronder The Beacon, BlueChem en BlueHealth Innovation Center), bedrijven, kennisinstellingen en overheden uitgebouwd dat verder wordt ontwikkeld. Zo ging eind 2021 Dunden van start, een innovatiehub voor start-ups en scale-ups die sterk inzet op communitywerking. In 2022 openen zowel het vaccintestcentrum Vaccinopolis als de pre-incubator voor duurzame chemie BlueApp de deuren. Op een voormalig industrieterrein in de haven wordt NextGen District als hotspot voor circulaire economie ontwikkeld. Intussen zijn er ook concrete plannen om de incubator voor duurzame chemie BlueChem gevestigd op het circulaire bedrijventerrein Blue Gate Antwerp fors uit te breiden.

    Opmars binnen internationale rankings

    Als toonaangevende Belgische stad is Antwerpen duidelijk bezig aan een opmars binnen internationale rankings. Zo steeg de stad in de Global Startup Ecosystem Index 2021 van het gerenommeerde onderzoeksinstituut StartupBlink met maar liefst 80 plaatsen op de wereldwijde ranking en met 19 plaatsen op de Europese ranking ten opzichte van het jaar daarvoor. Het Deense platformbedrijf Valuer nam Antwerpen in 2021 voor het eerst op in zijn ranking ‘50 Best Startup Cities in the World’. En de Scheldestad staat op de 17de plaats in de Covid-19 Innovation Ranking van StartupBlink. Deze ranking bekroont landen en steden die als reactie op de pandemie inzetten op innovatieve projecten met een internationale impact.

    Burgemeester Bart De Wever: “Antwerpen is financieel gezond. We investeren tegelijk volop in het verzilveren van onze economische toekomst. Onze haven blijft records boeken. Met de bouw van de Oosterweelverbinding versterken we onze positie als logistiek hart van een van de meest welvarende regio’s ter wereld. Bovendien brengt het een enorme leefbaarheidswinst voor de Antwerpenaar zelf met zich mee. Voor het eerst staan er in onze stad ook meer jobs open dan er werkzoekenden zijn. We zorgen ervoor dat iedereen de vruchten plukt van de welvaart van morgen. Kortom: Antwerpen is open voor business.”

    De ‘Global Cities and Regions of the Future 2022/23’-rankings zijn online te vinden op www.fdiintelligence.com; klik hier voor de rechtstreekse link. De rankings worden ook gepubliceerd in de februari/maart 2022-editie van fDi Intelligence, het investeringsmagazine van de Financial Times met meer dan 100.000 lezers uit de businesswereld.

    Alle informatie over ondernemen en investeren in de stad Antwerpen is te vinden op www.ondernemeninantwerpen.be en www.businessinantwerp.eu.