(toespraak bij voorstelling Antwerpse toeristische cijfers 2023 – persbericht zie onderaan)

Met Claire Mertens (directeur Visit Antwerpen), Tadeja Pivic-Coudyser (Antwerp Convention Bureau) en Didier Boehlen (voorzitter Antwerp Hotel Association)

Goeiemorgen dames en heren,

Welkom in Het Steen, voor een jaarlijkse afspraak. We zijn vandaag 18 januari, en dat betekent dat we kunnen terugblikken op het voorbije toeristische jaar.

Dat zijn een hoop cijfers, en die krijgt u zo meteen uitvoerig te horen, maar ik wil er bij wijze van inleiding ook graag mijn eigen insteek aan toevoegen.

Eerder deze week was er in Terzake een reportage over massatoerisme.

Aanleiding was dat Venetië voortaan toegang zal vragen aan bezoekers om de stad te bezoeken. Een toegangsticket voor een stad dus.

Terzake vroeg aan de burgemeester van Brugge hoe het stadsbestuur daar tegenover stond. Die had het vooral over de praktische problemen, de handhaving die moeilijk ligt, en stond er dus weigerachtig tegenover.

Onze burgemeester zou als historicus meteen opmerken dat ook Antwerpen honderden jaren lang tol vroeg aan onze stadspoorten aan bezoekers van buitenaf.

Als schepen voor toerisme zeg ik: dat gaan we niet doen, en wel om deze reden:  wij hebben geen last van het soort massatoerisme dat steden reduceert tot een decor. Door toegangsgeld te vragen versterk je dat beeld alleen maar,  alsof de stad een museumzaal is.

U weet dat ik ook schepen voor financiën ben. En vanuit die bevoegdheid zeg ik: onze stadsfinanciën hebben dat niet nodig 😊 U zal er niets van terugvinden in onze meerjarenplannen, en straks ook niet in het verkiezingsprogramma (toch niet van mijn partij).

Iedereen is welkom in Antwerpen.

Dames en heren; ik ben blij met de cijfers die we zo meteen zullen presenteren. Ze tonen het beeld van een gezonde groei.

‘Meer moet dat niet zijn’, zou de Antwerpenaar zeggen.

Ik ben blij dat ook de ‘niet-Nederlanders’ de weg naar Antwerpen terugvinden na de coronajaren. Onze Noorderburen hadden we al terug. Nu zijn ook de cijfers uit de andere buurlanden sterk aan het stijgen.

Is er nog groeimarge? Ja, er is nog groeimarge. Ik denk vooral aan het zakentoerisme.  De eerste berichten sinds de lancering van het Antwerp Convention Bureau zijn meer dan hoopgevend.

Ik zeg altijd: Antwerpen heeft alle troeven.
We hebben de ligging.
We hebben de infrastructuur, met logeermogelijkheden van hostel tot topklasse, met schitterende evenementenlocaties.
We hebben het winkelaanbod, de monumenten, spektakels met wereldfaam, een culinaire scène om van te snoepen.
En vooral we hebben de ondernemers, top in hun vak en met een hart voor Antwerpen.

Het is enkel kwestie van die kaarten goed uit te spelen.

En dan geef ik nu graag het woord aan Claire Mertens, die ik verwelkom en veel succes wens als nieuwe directeur van Visit Antwerpen.  En in 1 moeite door bedank ik Miek De Rouck, haar voorgangster.

—-

PERSBERICHT
Geheel in lijn met de positieve trend sinds 2021 tekent Antwerpen ook voor het afgelopen jaar mooie toeristische cijfers op, die aangeven dat de stad een aantrekkelijke bestemming blijft voor bezoekers. Met 13,5 miljoen dagtoeristen noteert Antwerpen een stijging van 16% tegenover 2022.  Het verblijfstoerisme nam met 9% toe tot 2,6 miljoen overnachtingen.  

Dagtoerisme 

De stijging van het aantal dagtoeristen doet zich zowel voor bij bezoekers uit eigen land als bij bezoekers afkomstig uit het buitenland. Volgens mobiele data is van de 13,5 miljoen dagtoeristen die Antwerpen in 2023 bezochten 77% afkomstig uit België, 23% uit het buitenland. Deze verhouding is vrijwel ongewijzigd gebleven in vergelijking met 2022.

De internationale dagtoeristen zijn voornamelijk afkomstig uit onze buurlanden. Nederland behoudt het grootste aandeel in internationale dagtoeristen. Vertegenwoordigden zij in 2022 nog 64% van alle buitenlandse toeristen, zakt hun aandeel nu naar 39%. In absolute aantallen gaat het om een daling van 33%. Daarentegen is er een opmerkelijke toename van dagtoeristen uit andere buurlanden. Het aantal Duitse bezoekers is bijna verdubbeld ten opzichte van vorig jaar, wat neerkomt op 11% van alle buitenlandse dagtoeristen, gevolgd door Spanje (7,5%) en het Verenigd Koninkrijk (6,4%). Opvallend is dat het absolute aantal Britse bezoekers 3,5 keer zo hoog is als vorig jaar.

Verblijfstoerisme 

Het aantal overnachtingen blijft groeien en overtreft al sinds vorig jaar het cijfer van voor de pandemie. Volgens de officiële cijfers van de FOD Economie werden in 2023 2,6 miljoen overnachtingen geregistreerd, wat 9% meer is dan in 2022 en 21% meer dan in 2019. De herkomst van de verblijfstoeristen vertoont dezelfde verhouding als vorig jaar, met meer buitenlandse (61,2%) dan binnenlandse toeristen. De Nederlandse markt was het sterkst vertegenwoordigd met 39,8%, gevolgd door Duitsland (13,2%). Frankrijk en het VK vormen samen de top 3 met 7,3%, en de terugkeer van Amerikaanse toeristen (4,2%) is duidelijk zichtbaar. Het merendeel van de verblijfstoeristen komt naar Antwerpen voor een citytrip. Van alle verblijven is 64% toe te schrijven aan vrijetijdstoerisme, tegenover 36% aan zakelijk toerisme. Deze verhouding is gelijk aan die van vorig jaar.

Dankzij de toename van het verblijfstoerisme heeft de hotelkamerbezettingsgraad bijna het niveau van 70% (68,5%) bereikt. Gezien de uitbreiding van het hotelaanbod in Antwerpen sinds 2019, is dit een mooie prestatie. De gemiddelde dagkamerprijs volgt de economische omstandigheden en bedraagt dit jaar 118,2 euro, 13,2 euro meer dan vorig jaar.

Didier Boehlen, voorzitter van de Antwerpse Hotelassociatie: “Ondanks de aanzienlijke groei in het logiesaanbod van de voorbije jaren, krabbelen de Antwerpse hotels langzaam op uit het post-covid-dal, met een bezettingsgraad van net onder de 68,5%. Deze stijging wordt vooral gedreven door een sterke weekendbezetting van toeristen uit onze buurlanden. Over het algemeen blijft het recreatief toerisme in Antwerpen goed presteren, dankzij het aantrekkelijke aanbod van winkels, attracties, musea en restaurants voor bezoekers. Helaas zijn we er nog niet in geslaagd de bezettingscijfers van vóór de covid-periode in 2019 te evenaren, toen we een bezettingsgraad van 73% bereikten. Het herstel van het zakelijk toerisme blijft de grootste uitdaging voor Antwerpen. We verwachten niet dat individuele zakenreizigers in dezelfde aantallen als voorheen zullen terugkeren. Echter, door grootschalige congressen en meetings aan te trekken, hopen we deze volumes te kunnen compenseren. Het werk dat momenteel wordt verricht door het Antwerp Convention Bureau zal hierbij een cruciale rol spelen.”

Naast hotels kiezen toeristen ook vaker voor alternatieve overnachtingsmogelijkheden. Campings worden meer gebruikt als tussenstop door buitenlandse toeristen die één nacht verblijven, vaak met een bezoek aan de historische binnenstad. Dit jaar werden in totaal 8.100 campingovernachtingen geboekt (7.052 in 2020), met bijna evenveel Duitse (31%) als Belgische gasten (32%).

Trekpleisters en rondleidingen 

Het afgelopen jaar ontvingen de musea in Antwerpen meer dan 2,2 miljoen bezoekers. De stedelijke musea verwelkomden meer dan 1,5 miljoen bezoekers, wat overeenkomt met het niveau van voor de coronaperiode, ondanks de tijdelijke sluiting van het Rubenshuis. De topstukkenexpo in het MAS ‘Zeldzaam & Onmisbaar’, bijvoorbeeld, heeft bijna 50.000 kijklustigen op de been gebracht tot op dit ogenblik. De verhouding tussen binnenlandse en buitenlandse bezoekers lijkt eveneens weer aan te sluiten bij de situatie van voor de pandemie: bijna 70% van de bezoekers waren Belgen.

Als publiekstrekker van vandaag heeft het KMSKA het voorbije jaar meer dan een half miljoen (534.000) bezoekers ontvangen, waarvan 135.000 tijdens de expo ‘Krasse Koppen’ (20/10-31/12/2023). Andere niet-stedelijke musea, met als uitschieters het M HKA, Snijders&Rockoxhuis en Museum De Reede, noteerden samen bijna 180.000 bezoekers.

De vakantieperiodes waren bijzonder succesvol voor de musea. Zo trokken de stedelijke musea tijdens de regenachtige kerstvakantie bijna 40.000 bezoekers, en had het KMSKA een uitzonderlijk drukke kerstperiode met 50.000 bezoekers.

Ook het aantal bezoekers van de monumentale kerken in Antwerpen steeg met 36%, tot een totaal van 610.650. Winter in Antwerpen op het Hendrik Conscienceplein zorgde voor aanzienlijk meer bezoekers in de Sint-Carolus Borromeuskerk dan in voorgaande jaren.

In 2023 werden er 8.640 groepsrondleidingen geboekt, waarbij de meerderheid nog steeds door Belgen werd geboekt. Er is echter een groeiende trend van buitenlandse deelnemers.

De Antwerpse attracties, zoals bijvoorbeeld de Zoo, Chocolate Nation of Brouwerij De Koninck, trokken meer dan 1,16 miljoen bezoekers.

Bezoekerscentra 

Het aantal bezoekers van de toeristische infobalie in Het Steen heeft dit jaar een recordhoogte van 462.683 bereikt, een stijging van 55% ten opzichte van vorig jaar. Inclusief de bezoekers van de balie in het Centraal Station, komt het totale aantal bezoekers aan de infobalies uit op 582.135. In het bezoekerscentrum van Het Steen is ongeveer de helft van de bezoekers afkomstig uit het buitenland (51%) en de andere helft uit het binnenland (49%). Opvallend is dat 12% van het totale aantal bezoekers uit Antwerpen zelf komt.

De samenstelling van nationaliteiten in het bezoekerscentrum van het Centraal Station vertoont een ander beeld. Hier zien we een groter aandeel internationale bezoekers (61%) dan nationale bezoekers (39%). Nederlandse bezoekers vormen met 13% het grootste aandeel, gevolgd door Duitsland (8%) en Frankrijk (7%).

De meest verkochte producten in beide bezoekerscentra waren de ATV Wandelrally en de Antwerp City Pass. Andere populaire producten waren postkaarten, Elixir d’Anvers, Louis d’Anvers-marsepein en Antwerpse Handjes.

Cruises 

Het afgelopen jaar liet de cruisemarkt een krachtig herstel zien tegenover de jaren waarin de pandemie alles lamlegde. Antwerpen verwelkomde in totaal 815 riviercruises, met aan boord 123.644 passagiers. Met deze aantallen heeft de stad het cijfer van 2019 met 8% overtroffen.

Wat betreft zeecruises, ontving de stad er 23, goed voor 15.995 passagiers. Voor 2024 worden 25 zeecruises verwacht, wat neerkomt op bijna 20.000 passagiers. Met deze cijfers behaalt de stad haar beoogde doelstelling.

MICE 

Antwerpen kent een toename van 15,2% in overnachtingen met MICE-motief. MICE staat voor meetings, incentives, conferences & events. Hiermee versterkt het haar positie als een premium evenementenbestemming. De eerste cijfers tonen aan dat bedrijfsevenementen een dominante rol (96,5%) spelen, terwijl associaties of vakverenigingen goed zijn voor 3,5%. Met de proactieve aanpak van Antwerp Convention Bureau biedt de verdere ontwikkeling van de associatiemarkt heel wat potentieel. Het grootste aandeel van de deelnemers voor meerdaagse events die overnachten in de stad komt uit België met 40%, gevolgd door Nederland (14%), Duitsland (7%) en het Verenigd Koninkrijk (6%)

Antwerpen heeft het afgelopen jaar opnieuw een mooi aantal evenementen aangetrokken. Een van de meest opvallende evenementen van dit jaar was het Wereldkampioenschap Turnen 2023. Het WK ging door in het Sportpaleis van 30 september tot 8 oktober en bracht 400 gymnasten uit 73 landen samen. Dit evenement markeerde een belangrijk moment voor Antwerpen, een decennium na de laatste keer dat het de kampioenschappen organiseerde. Een ander belangrijk evenement, Antwerp XL, van 28 tot 30 november in Antwerp Expo, was een belangrijk trefpunt voor professionals in de breakbulk- en zwaartransportsector. Daarnaast was er ITF World, georganiseerd op 16 en 17 mei in het Flanders Meeting & Convention Center Antwerp. Dit evenement, geïnitieerd door imec, bracht 2000 stakeholders samen. De focus lag op de nieuwste ontwikkelingen in halfgeleiders en dieptetechnologische oplossingen, met toepassingen variërend van gezondheid en farmacie tot automotive en AI.

Deze evenementen benadrukken de rol van Antwerpen als een dynamische en veelzijdige gaststad voor internationale bijeenkomsten en conferenties.

Tadeja Pivc-Coudyser, CEO van Antwerp Convention Bureau: “Events zijn voor Antwerpen meer dan een economische stimulans, ze weerspiegelen ons streven naar een bloeiende gemeenschap, gedreven door kennis en innovatie. Het organiseren van prestigieuze events benadrukt dan ook niet alleen onze gastvrijheid, maar geeft ook de mogelijkheid om Antwerpen te introduceren bij investeerders en getalenteerde professionals die hier deel van willen uitmaken. MICE events hebben niet alleen impact op hotels en congreslocaties. Een uitgebreid ecosysteem van verschillende professionals is betrokken, variërend van IT-specialisten, grafisch ontwerpers, websiteontwikkelaars, tot transporteurs, drukkers, vertalers en copywriters, bloemisten, restauranthouders….”

Koen Kennis, schepen voor toerisme: “Mensen komen naar Antwerpen om een fijne dag te beleven, om te winkelen, aan cultuur te doen, de benen onder tafel te steken, om aan zaken te doen, en ze combineren die zaken ook. Het is die veelzijdigheid die ons tot een aantrekkelijke stad maakt. Met ons beleid doen we er alles aan om die veelzijdigheid in de verf te zetten en uit te dragen.”

Vooruitzichten 2024 

Ook 2024 belooft een gevuld toeristisch jaar te worden in Antwerpen met onder meer:

• van 12 februari tot 3 maart het culinaire event Smaakmeesters Deluxe
• op 26 februari de uitreiking van de Michelinsterren
• op 31 maart de start van de Ronde van Vlaanderen
• op 2 september de Bevrijdingsfeesten
• vanaf 28 september het Ensorjaar in Antwerpen
• in oktober zal er opnieuw Smaakmeesters zijn
• in december Winter in Antwerpen