(toespraak bij inhuldiging nieuw Semini-beeld op de binnenplaats van Het Steen, dd. 24 sept. 2021 – voor persbericht scroll naar beneden)
Beste aanwezigen,
Welkom hier in Het Steen, en welkom heel in het bijzonder welkom aan de mensen van de vzw AKSIE en aan Sharon Van Overmeiren.
Sharon is de kunstenares die van Visit Antwerpen en Kunst in de stad – Middelheimmuseum de opdracht kreeg om zich te laten inspireren door Semini, het beeldje dat hier boven aan de toegangspoort hangt.
Ik heb me laten vertellen dat Sharon uit de buurt is. Ze is dus zeker vertrouwd met het gebouw en de geschiedenis van deze omgeving.
Dames en heren, Semini is de afgelopen eeuwen in Antwerpen onderwerp geweest van heel wat interpretatie en verhalenvertelling.
Wat we met zekerheid weten is dat het in de Antwerpse folklore gekend is als een symbool voor vruchtbaarheid en voorspoed.
In ‘Het lied van Semini’ klinkt het: ‘Hij heeft van hier tot op het Zuid, jarenlang zijn zaad gezaaid’.
In dat lied wordt hij zelfs bestempeld als; ‘de vader van ’t Sinjorenras, in feite zijn wij allemaal kinderen van God Jumenas’ – zoals de Antwerpenaren Semini ook wel eens noemen.
De oorsprong van het beeldje zelf, daar hebben we het gissen naar, en die open geschiedenis vormde voor Sharon de inspiratie voor een nieuwe versie van Semini.
Zo meteen laat ik Sharon graag even aan het woord.
De stad heeft samen met de mensen van de vzw AKSIE gekeken welke plaats we zouden kunnen geven aan de Semini-legende in het vernieuwde Steen. Deze vzw werd in 1987 opgericht om het Semini-beeldje voor verval te behoeden.
AKSIE en de stad bekeken samen uiteraard ook wat de beste manier was om het originele beeldje te beschermen tegen ‘de tand des tijds’.
Daar hebben we dan ook de nodige maatregelen voor genomen. Zo is er een glazen afdakje geplaatst om verdere erosie door regen tegen te gaan.
Op vraag van Onroerend Erfgoed werd er verder niet aan het beeldje geraakt. Raf, de architect, heeft me dit net nog eens bevestigd.
Tegelijk kwam het idee bovendrijven om een hedendaagse kunstenaar aan de slag te laten gaan met de legende. AKSIE en Sharon vonden elkaar in het kunstwerk dat we zo meteen zullen onthullen.
Net zoals de oude Semini kan de nieuwe Semini voeding geven aan nieuwe verhalen en interpretaties.
Het nieuwe beeld werd vervaardigd in smeedijzer, brons en klei, materialen die verwijzen naar de kleuren en texturen van Het Steen zelf. En in de vormen en figuren zitten ontegensprekelijk verwijzingen naar de ‘oude’ Semini, naar de stad en naar Het Steen.
Het werk dat jullie zometeen zullen ontdekken, draagt de titel ‘De Gulle Waard/The Generous Gatekeeper’. Deze waard of gastheer volgt in de voetsporen van folklorefiguren als Lange Wapper en Druon Antigoon, de eerdere bewoners van Het Steen. In tegenstelling tot zijn voorgangers is de nieuwe waard gul: hij verwelkomt bezoekers met een grote glimlach en open armen.
Dames en heren, ik kan en wil uiteraard niet afsluiten zonder u uit te nodigen op de heropening van Het Steen op vrijdag 22 oktober: een bezoekerscentrum en belevingscentrum waarin we met The Antwerp Story het verhaal van de stad vertellen.
Op 22 oktober geven we Het Steen terug aan de Sinjoren, dames en heren.
Tot dan!
___
PERSBERICHT
Hedendaagse interpretatie Semini-beeld siert binnenplein Het Steen
Het Semini-beeldje, ingewerkt boven de grote toegangspoort van Het Steen, is vermoedelijk één van de oudste beelden in Antwerpen. Het heidense symbool voor vruchtbaarheid en voorspoed vormt een belangrijk onderdeel van de stedelijke folklore. Stad Antwerpen en vzw Aksie vroegen aan kunstenares Sharon Van Overmeiren om een hedendaagse interpretatie van het werk te maken. Haar sculptuur ‘De Gulle Waard/The Generous Gatekeeper’ schittert nu op het binnenplein van het vernieuwde Steen, waar het vanaf 22 oktober toeristen en bezoekers verwelkomt.
Semini is de naam die de Antwerpenaren gaven aan het kleine bas-reliëf in Doornikse steen van een mensachtig figuurtje, dat is ingemetseld boven de poort van Het Steen. Het is een vruchtbaarheidssymbool dat in de zestiende eeuw zwaar beschadigd werd. Er bestaat geen zekerheid over de exacte herkomst en betekenis, het beeldje is doorheen de eeuwen steeds het onderwerp geweest van verschillende interpretaties.
De Gulle Waard
De stad gaf de opdracht aan kunstenares Sharon Van Overmeiren (°1985, Antwerpen) om een nieuw kunstwerk te maken, geïnspireerd door Semini, in samenspraak met vzw Aksie, om een extra dimensie te geven aan het nieuwe toeristische onthaalcentrum. Haar hedendaagse Semini-sculptuur prijkt nu op het binnenplein van Het Steen.
Schepen voor toerisme Koen Kennis: “Net zoals de oude Semini kan de nieuwe Semini voeding geven aan nieuwe verhalen en interpretaties.”
De open geschiedenis van het historische beeldje was een dankbaar vertrekpunt, vertelt kunstenares Sharon Van Overmeiren: “Ik zie de verschillende lagen van betekenis en interpretatie rond het beeldje als de lagen van de rivierbodem, die met de getijden blootgelegd worden en weer verdwijnen. De patina van het brons van mijn beeld is zo gemaakt dat het lijkt alsof het uit de Scheldebodem werd opgevist: alle betekenislagen van het verleden hangen eraan vast.”
De kunstenares, die opvallend genoeg zelf nabij Het Steen opgroeide, brengt verschillende historische en visuele referenties samen in een unieke sculptuur. Die werd vervaardigd in smeedijzer, brons en klei, materialen die verwijzen naar de kleuren en texturen van Het Steen zelf. In haar geheel eigen beeldtaal omarmt Van Overmeiren de ongetemde energie die Semini als pre-christelijk, erotisch geladen afgodsbeeld oproept, en kanaliseert die in een uitgelaten hedendaags kunstwerk. Zo bevat de keramische totem organische motieven van korenaren, archaïsche symbolen voor vruchtbaarheid en voorspoed, alsook hartjes, symbool voor liefde en passie. In de smeedijzeren sokkel zitten dan weer verwijzingen naar de stromende rivier en de historische functies van Het Steen.
Het werk draagt de titel ‘De Gulle Waard/The Generous Gatekeeper’. Deze waard of gastheer volgt in de voetsporen van folklorefiguren als Lange Wapper en Druon Antigoon, de eerdere bewoners van Het Steen. In tegenstelling tot zijn voorgangers is de nieuwe waard gul: hij verwelkomt bezoekers met een grote glimlach en open armen.
Heropening Het Steen
Het Steen opent na een grondige restauratie binnen een maand, op vrijdag 22 oktober, opnieuw de deuren. Het historische pand, een van de iconische gebouwen van Antwerpen, is dan getransformeerd tot het gloednieuwe onthaal voor toeristen in Antwerpen. De huidige toeristische balie op de Grote Markt wordt op dat moment definitief gesloten.
In het nieuwe onthaalcentrum bevindt zich ook een prachtig uitgewerkt belevingsparcours over de stad, ‘The Antwerp Story’. Alle info lezen over het vernieuwde Het Steen en tickets bestellen voor The Antwerp Story kan vanaf vandaag via www.visitantwerpen.be, klik hier voor de rechtstreekse link.
