Tag: Leefbaarheidsprojecten

  • Definitief ontwerp Pomppark Zuid goedgekeurd

    (persbericht)

    Toekomstbeeld Pomppark Zuid ©BUUR-Latz-Greisch-SWP i.s.m. Antea en Levuur

    Het college heeft het definitieve ontwerp voor Pomppark Zuid, het eerste deelproject van Ringpark Groene Vesten, goedgekeurd. Met dit Pomppark Zuid wil de stad een nieuw park creëren voor de buurt, door het bestaande groengebied om te vormen tot een verblijfsgebied. Groen, water, recreatie, erfgoed en geluidsmaatregelen zullen er een centrale rol spelen. Als alles vlot verloopt, starten de werken in het voorjaar van 2024.

    Stad Antwerpen realiseert met dit ontwerp het eerste project van het Ringpark Groene Vesten, in het zuidelijke deel: Pomppark Zuid ligt tussen het treinstation Antwerpen-Zuid, de spoorweg, de Desguinlei (Singel) en de Jan Van Rijswijcklaan.

    Dit goedgekeurde definitieve ontwerp is het resultaat van besprekingen tijdens verschillende werkbanken, -sessies, -ateliers en Ringdagen. Net zoals het volledige Ringpark Groene Vesten is ook Pomppark Zuid ontworpen met de mogelijkheid tot een toekomstige overkapping in het achterhoofd.

    Pompstation als hart van het park

    Het bestaande pompstation dat de Ring vrijhoudt van hemel- en grondwater wordt het hart van het park, vandaar de naam. De zone errond is ook de stilste plek van het park omdat ze op het laagste punt ligt, bijna 8 meter onder het straatniveau van de Singel en afgeschermd door een geluidswand.

    Het pompgemaal trekt nu al de aandacht en zal dat in de toekomst alleen maar meer doen. De gevel ervan kan gebruikt worden voor graffiti of andere street art. Ter hoogte ervan komt een zitheuvel, opgebouwd uit verschillende terrassen in gras en afgeboord met betonnen zittreden, met een mooi zicht op de vijzels van het pompstation en het centrale plein onderaan.

    Groen en water

    In het ontwerp van Pomppark Zuid worden het bestaande groen en de waardevolle bomen zo veel mogelijk behouden en mee geïntegreerd in het park. Er wordt nieuw groen aangeplant in de vorm van grasland, heesters en bomen. In het park komen twee grote zones in gras, als verblijfsplekken voor de buurt.

    Bijzonder is dat al het hemelwater in het park zelf wordt opgevangen en ook ter plekke kan infiltreren. De verharding van de Singel zal deels afwateren en infiltreren in het park. Verder wordt nog onderzocht of het zuiveren en hergebruiken van het opgepompte grondwater van het pompgemaal haalbaar is.

    Spelen

    Centraal in het park komt een speelzone, tussen de Kielsepoort en het pompstation. Hier wordt de helling in het terrein mee gebruikt als spelelement. De speelzone zal bestaan uit een buisglijbaan, een steltenparcours over een wadi, en klim- en zitstammen in het bestaande dichter beboste stuk van het park.

    In de zandbak komt een waterspeeltoestel, met water van de regenwaterput waarop het dak van het pompgebouw is aangesloten. In droge periodes kan het nog steeds gebruikt worden, als zandspeeltoestel.

    Hondenloopzone

    In Pomppark Zuid komt een grote hondenloopzone van 3200 m². Daarin komen 6 banken en 2 picknicktafels. De speelinfrastructuur van de bestaande hondenloopzone wordt verplaatst naar deze nieuwe zone.

    Erfgoed

    In het ontwerp van het park speelt erfgoed een belangrijke rol, en dan vooral de vroegere Brialmontomwalling. Uit onderzoek is duidelijk geworden welke restanten er nog in de ondergrond zitten, en hoe die een plek kunnen krijgen in het park. Zo bevindt het park zich op de plek van twee poortgebouwen van de vroegere omwalling: de Kielsepoort en de Sint-Laureispoort. De precieze plek van die twee poortgebouwen zal duidelijk te zien zijn in het park, ze vormen toegangen.

    De vorm van de poortgebouwen wordt aangeduid met muurtjes in kleiklinkers. In het midden van elk poortgebouw komt een recht pad in gezaagde kassei van 3 meter breed, dat geeft de vroegere doorgang onder de poorten weer. Er komt ook een gravure in blauwe steen met daarop de plattegrond van de volledige Brialmont-omwalling.

    Geluidsmaatregelen

    Tussen de spoorweg en het park komen geluidswanden. Dankzij die geluidsdemping zullen bezoekers van het park aangenamer kunnen vertoeven, met minder hinder door de naastliggende Ring en treinspoor. De geluidswanden bestaan uit schanskorven, wanden die worden opgevuld met stenen. Het positieve geluidsdempende effect daarvan is onderzocht door de Universiteit Gent.

    Aansluiting met station Antwerpen-Zuid

    Pomppark Zuid sluit in het westen met een platform aan op het tegen dan vernieuwde station Antwerpen-Zuid. Op het platform is plek voorzien voor deelmobiliteit. Eronder wordt een ecologische verbinding gecreëerd richting Ringpark Zuid in de vorm van takkenrillen waarlangs dieren hun weg kunnen vinden. Boomstompen zorgen voor schuilruimten. Zulke ecoverbindingen komen terug in alle Ringparken.

    Ontwerpteam en timing

    Ontwerpteam BUUR-Latz-Greisch-SWP tekende in samenwerking met Antea en Levuur dit definitief ontwerp voor Pomppark Zuid.

    Als alles vlot verloopt, starten de werken in het voorjaar van 2024. De opening van het nieuwe park is voorzien in het najaar van 2026.

    Deelproject van Ringpark Groene Vesten

    Schepen voor mobiliteit Koen Kennis: “We zetten hiermee de eerste stap in de ontwikkeling van het Ringpark Groene Vesten, een park dat de bestaande en nieuwe ‘Vestenparken’ met elkaar verbindt. Ringpark Groene Vesten is zo’n 450 voetbalvelden groot en loopt langs weerskanten van de Ring van het station Antwerpen-Zuid tot aan het knooppunt met de E34/E313 op de grens van Borgerhout met Deurne. Het maakt van deze zone langs de Ring een groene verblijfsplek voor de stad en de nabijgelegen buurten. Samen met de aanplanting van de groenzone implementeren we geluidswerende maatregelen, wat op korte termijn een bonus voor de leefbaarheid van de buurten oplevert.”

    Het ontwerp voor het deelproject Pomppark Zuid volgt het concept van het overkoepelende landschapsontwerp voor Ringpark Groene Vesten.

    Meer informatie

    Alle info over De Grote Verbinding en dus ook de Ringparken is te vinden op www.degroteverbinding.be, hier staat de rechtstreekse link naar Ringpark Groene Vesten.

     

  • Stad presenteert effecten verhoogde groene berm langs Ringfietspad

    In beeld: de bermen langs het fietspad dat onder de Stenenbrug loopt.
    In beeld: de bermen langs het fietspad dat onder de Stenenbrug loopt.

    (persbericht)

     

    Het Ringfietspad, een van de drukste routes voor fietsers rond de stad Antwerpen, is van aan de Stenenbrug tot de Luitenant Lippenslaan vernieuwd en onder de Stenenbrug doorgetrokken. Tegelijk werden op die strook over 600 meter bermen en geluidsschermen aangelegd als onderdeel van de leefbaarheidsmaatregelen langs de Ring. De stad maakte samen met experten op het vlak van geluidsreductie, groenbeheer en ecologie een analyse van de winsten die deze bermen opleveren. Wat betreft geluidsreductie is er vooral lokaal winst. Verder bleek het hergebruik van eerder afgegraven ecologisch waardevol grasland langs de Ring een succes: de eerder aanwezige plantensoorten komen terug en er zijn zelfs nieuwe soorten. De resultaten van dit onderzoek worden meegenomen in de geplande leefbaarheidsprojecten in de Ringzone.

    Bij de heraanleg van het Ringfietspad tussen 2018 en 2019 legde de stad tegelijk verhoogde bermen en steenkorven (geluidsschermen bestaande uit metalen vlechtwerk gevuld met stenen) aan langs het fietspad tussen de Stenenbrug en de Luitenant Lippenslaan. De stad liet experten, zowel voor als na de aanleg, verschillende metingen en analyses uitvoeren om uit te zoeken welke impact de bermen en schermen hebben op geluidsoverlast voor de omgeving en in verband met het hergebruik van het eerder afgegraven ecologisch waardevolle grasland. Ondertussen zijn de werken iets meer dan een jaar geleden afgerond en presenteert de stad samen met de experten ecologie, groenbeheer, luchtkwaliteit en geluid de verkregen inzichten.

    Het effect van de berm op het geluid

    Zowel voor als na de aanleg van de berm en het fietspad heeft de Universiteit van Gent (UGent) op drie gelijke vaste punten geluidsmetingen gedaan, naast mobiele geluidsmetingen langs het fietspad en in de achterliggende wijk. UGent bevroeg ook fietsers en voetgangers over hoe zij deze plek ervaren. In totaal hebben er een kleine 200 mensen deelgenomen aan beide bevragingen.

    De onderzoekers concluderen dat de nieuwe berm langs de Ring een merkbare, positieve invloed heeft op het vlak van geluid voor de fietsers en wandelaars op het Ringfietspad en de huizen vlak langs de Ring. Zij ervaren het geluid als minder onaangenaam dan voordien. Doordat deze eerste huizen fungeren als een scherm en door de aanwezigheid van vele andere geluidsbronnen is het effect naar de achterliggende wijken moeilijker meetbaar.

    Hieronder enkele concrete cijfers uit alle uitgevoerde metingen:

    • Het geluid gemeten ter hoogte van de vangrail vlak naast de snelweg is zowel voor als na de aanleg zo goed als gelijk (±83 dBA).
    • Op het meetpunt ter hoogte van de eerste woningen is de geluidsblootstelling met 6 dBA gedaald op 3m hoogte.
    • Ter hoogte van de splitsing naar de onderdoorgang, daar waar er een dubbele berm staat, is er een daling van meer dan 10 dBA op het fietspad, gemeten op oorhoogte.
    • Ter hoogte van de dienstdoorgang, aan de kant van de Luitentant Lippenslaan, is er een daling van slechts 4 dBA op het fietspad. Dit is dan ook de laagste verbetering die werd opgemeten.
    • Naast het fietspad onder de brug is het effect van de steenkorven relatief laag door praktische beperkingen. De ontwerpers bekijken ze hoe deze, en toekomstige doorgangen, kunnen verbeteren om ook hier een beter resultaat te bekomen.
    • De gebruikers ervaren een matige verbetering van de geluidservaring op het Ringfietspad. Het aantal deelnemers aan de enquête die de ring als zeer of extreem luid ervaren, is gehalveerd. Twee derde van de bevraagde mensen kenden de situatie uit 2017 en gaven aan de nieuwe aanleg als veel aangenamer en verkeersveiliger te ervaren.

    Prof. Dr. ir. Timothy Van Renterghem “De verlaagde ligging van de huidige snelweg en de oorspronkelijk berm zorgden reeds voor een stevige reductie van de geluidsniveaus. Dan is het vaak moeilijk om hier bovenop nog sterke winsten te halen. Toch worden lokaal mooie reducties in de blootstelling gemeten, wat bewijst dat bermen een deel van de oplossing zijn.”

    Alexander D’Hooge: “Deze inzichten op vlak van groenbeheer en geluid zijn van groot belang voor de ontwerpteams die vandaag de Ringparken aan het uittekenen zijn. Voor de Ringparken op rechteroever toont het aan dat de bermen een kostenefficiënte manier zijn om al op korte termijn de leefbaarheid in de Ringzone te verbeteren. Bovendien past de aanleg van de bermen in het langetermijnperspectief van latere overkappingen.”

    Koen Kennis, schepen voor mobiliteit: “De winstpunten van de heraanleg van het Ringfietspad aan de Stenenbrug op het vlak van gebruikscomfort en veiligheid zijn al langer duidelijk voor fietsers en wandelaars. Dankzij deze onderzoeksresultaten hebben we nu ook een kijk op de bonussen die de bermen en geluidsschermen opleveren voor de omwonenden. Dat zijn ervaringen die we meenemen voor de verdere ontwikkeling van de Ringparken.”

     Groenbeheer op en langs de berm

    De bermaanleg aan de Stenenbrug leverde ook inzichten op ecologisch vlak op. Voor de werken aan het Ringfietspad werd het ecologisch waardevolle grasland op de berm, de zogenoemde leeflaag, zorgvuldig afgegraven en gestockeerd. Deze leeflaag werd daarna succesvol op de nieuwe groene bermen geplaatst, met extra aandacht voor de aanwezige zaden. Vandaag zien de experten duidelijk dat de plantensoorten die origineel aanwezig zijn terugkomen en er zelfs nieuwe soorten zijn bijgekomen. Dit wil zeggen dat het gras en de zaden de stockage goed hebben doorstaan. Dit biedt belangrijke inzichten voor andere zones langs de Ring waar er ecologisch waardevolle graslanden zijn. Ook de komende jaren blijven de experten het grasland bestuderen om zo de effecten op langere termijn te kunnen beoordelen.

    Daarnaast zijn er in totaal een goede 5000 nieuwe boompjes en 5000 heesters aangeplant op de nieuwe bermen. Enkel op de steile, gewapende bermen was dat niet mogelijk en wordt er gekeken naar mogelijke alternatieven. Ook het maaien van de steile bermen zorgt voor een nog te overwinnen uitdaging. De nieuw aangeplante heesters doen het goed en kennen een normale uitval. Helaas is het met de nieuwe boompjes minder goed gesteld. Een derde van de boompjes heeft de warme zomer van 2020 niet overleefd. Vooral de aangeplante kastanje en ruwe berk kregen het zeer moeilijk. De groenexperten binnen de stad bekijken ondertussen welke inheemse soorten beter bestand zijn tegen de klimaatuitdagingen van de toekomst. Ook de vorm van de berm zelf kan hierin een belangrijke rol spelen.

    Eens het nieuwe aangeplante groen volgroeid is, zal het ook een positief effect hebben op de luchtkwaliteit.