Met Paula Sörnsen (vzw Voor Kruis en Beeld) en districtsschepen Charlie van Leuffel, bij het plaatsen van een paaltje dat aanrijdingen van het Mariabeeld op de Melkmarkt 28 moet voorkomen.
(toespraak bij begin start ‘Mariawandeling’ op 13 augustus 2021 – persbericht zie onderaan)
Welkom, hopelijk heeft iedereen een weldoende vakantie achter de rug.
Overmorgen vieren we hier in Antwerpen Moederdag, 15 augustus, de énige échte Moederdag zoals elke Antwerpenaar weet, Onze Lieve Vrouw-Hemelvaartsdag.
De tijden veranderen natuurlijk, de beleving ook, maar Antwerpen IS en BLIJFT natuurlijk de stad van ‘Onze Lieve Vrouwke’. Heel Vlaanderen weet dat.
We hebben een aantal Antwerpse tradities die nog heel levendig zijn. De kathedraal zal zondag gegarandeerd vol zitten voor de Heilige Mis. Daar zal het schrijn van de Maagd Maria door de leden van de verschillende ‘kapellen’ in Antwerpen opnieuw rondgedragen worden – o.a. door Paul Cordy, districtsburgemeester en dus ook kapelmeester.
Een ander, zeer zichtbaar deel van Antwerpse Mariaverering, zijn de tientallen Mariabeelden die in het straatbeeld, meestal op hoekpanden.
Die Mariabeelden zijn stille blikvangers in de Antwerpse straten, gewaardeerd door de Antwerpenaar, opgemerkt door de bezoekers aan onze stad. Ik zie vaak toeristen die foto’s maken van die beelden.
We hebben het over belangrijk Antwerps erfgoed, en dames en heren: erfgoed heeft de beste zorgen nodig.
De stad kan daarvoor rekenen op de vrijwilligers van de vzw Voor Kruis en Beeld, die sinds 1934 – zegge en schrijven al bijna 90 jaar! – zorg dragen voor 150 beelden binnen de leien.
Daar kunnen we hen niet genoeg voor bedanken.
Over de werking van de vzw Voor Kruis en Beeld vertelt Paula Sörnsen straks meer.
De stad neemt echter ook haar verantwoordelijkheid op. Onze Lieve Vrouwke waakt al eeuwenlang over deze stad, en de Sinjoren waken over haar.
De stad zorgt voor bescherming van de beelden.
Recent werden een aantal beeldengroepen aangereden door voertuigen, met schade als gevolg.
Samen met Kruis en Beeld maakten we een inventaris op van beeldengroepen die door hun plaatsing risico lopen op nieuwe aanrijdingen. Daarna hebben we gekeken wat we daar tegen kunnen doen. Op de meeste plekken plaatsten we paaltjes, op de Rosier bijvoorbeeld straatmeubilair.
Zo meteen bezoeken we een aantal beelden die reeds ‘genieten’ van die extra beschermende maatregelen.
Het werk is echter nog niet af, en straks plaats ik dan graag ook een paaltje onder een Madonnabeeld op de Melkmarkt, samen met de mensen van Voor Kruis en Beeld.
En dan stel ik nu voor dat we Paula en Peggy van Voor Kruis en Beeld volgen.
—
PERSBERICHT
Mariabeeld hoek Wisselstraat – Grote Markt
De stad Antwerpen en de vzw Voor Kruis en Beeld slaan de handen in elkaar om de voor Antwerpen zo kenmerkende op hoekpanden aangebrachte Mariabeelden te beschermen. Aanleiding zijn een reeks aanrijdingen waarbij Mariabeelden schade opliepen. Ter bescherming plaatsen de stadsdiensten paaltjes of straatmeubilair die aanrijdingen moeten voorkomen.
De Mariaverering is wellicht nergens in Vlaanderen levendiger dan in Antwerpen, in die mate zelfs dat de Antwerpenaren Moederdag niet vieren op de tweede zondag van mei, maar op 15 augustus, Onze –Lieve-Vrouw Hemelvaart. Mariabeeldjes aan de gevels van privéwoningen zijn dan weer een kenmerkend onderdeel van het Antwerpse straatbeeld. Binnen de leien gaat het om in totaal 175 beelden(groepen).
De Madonna’s hebben voor de Antwerpenaren grote religieuze betekenis en staan voor een aantal lokale tradities. Daarnaast zijn er ook beeldengroepen van grote cultuurhistorische waarde, omdat ze van de hand zijn van vermaarde beeldhouwers, sommigen zelfs opgenomen in de inventaris van het Agentschap Onroerend Erfgoed. De beelden worden opgemerkt en gewaardeerd door zowel Sinjoren als bezoekers aan de stad.
Beeldenzorg
Dit waardevolle erfgoed vraagt uiteraard de nodige zorg en onderhoud. De beelden lijden onder weer en wind en de invloed van luchtvervuiling. In Antwerpen werkt het stadsbestuur voor de ‘beeldenzorg’ samen met de vzw Voor Kruis en Beeld, opgericht in 1934. Die houdt een 150-tal beelden binnen de Leien in het oog. Per jaar wordt onder begeleiding van de vzw een vijftal beelden volledig gerestaureerd. Het resultaat is dat de meeste Mariabeelden binnen de leien in zeer goede staat zijn.
Zorg en onderhoud zijn echter niet voldoende, ook preventief handelen is nodig. Een aantal Mariabeelden en beeldengroepen loopt immers risico op beschadiging door het verkeer, met name door vrachtwagens die zich in het stadscentrum begeven. Dit was recent het geval met de Madonna op de hoek van de Korte Noordstraat en de Predikerinnenstraat, en in diezelfde buurt met de lantaarn bij de beeldengroep op de hoek Keizerstraat – Prinsesstraat, die door indraaiende vrachtwagens geraakt werden. In beide gevallen stond de vzw Voor Kruis en Beeld in voor conservatie- en restauratiebehandelingen en het terugplaatsen van de beelden.
Paaltjes tegen aanrijdingen
Gealarmeerd door deze incidenten stelden de stad Antwerpen en Voor Kruis en Beeld een prioritaire lijst samen met 19 beelden(groepen) die op korte termijn bescherming nodig hadden. Prioriteit ging naar locaties waar de kans op aanrijdingen het grootst was, of waar recent aanrijdingen plaats vonden. De stedelijke diensten plaatsten op elk van die 19 locaties paaltjes die indraaiend verkeer op afstand houden, of kiest, zoals in de Rosier, voor strategisch geplaatst straatmeubilair. Schepen voor mobiliteit en toerisme Koen Kennis: ‘Locatie per locatie kijken we wat mogelijk is. Vaak gaat het inderdaad over beperkte ingrepen in onze mobiliteitsinfrastructuur, maar met directe winst. We hebben het hier over uniek Antwerps erfgoed, en dat verdient de allerbeste bescherming. Ik kan de vrijwilligers van Voor Kruis en Beeld niet genoeg bedanken om ons hierbij te helpen.’
Beeld zoekt huis
De vzw Voor Kruis en Beeld heeft als gevolg van de jarenlange inventarisering uiteraard een goede kijk op het bestaande patrimonium en heeft een aantal ‘dakloze’ Madonna’s in bewaring. Schepen Kennis: ‘De beeldengroepen van Onze-Lieve-Vrouw zijn zo Antwerps als het Bolleke en Brabo. Ik maak me sterk dat er Antwerpenaren zijn die ervoor open staan om een beeld te adopteren en een plaats te geven, uiteraard binnen afspraken met de stad en Voor Kruis en Beeld. Onze-Lieve-Vrouwke waakt altijd over Antwerpen en de Sinjoren, en de Sinjoren beschermen het erfgoed aan haar opgedragen. Mag ik dat een mooi voornemen voor onze Antwerpse Moederdag noemen?’
